Roland en de
sound van hiphop

Roland-instrumenten zijn sinds de begindagen van beatmaking verweven met hiphop. Van de TR-808 drummachine tot SP Phrase Samplers, en in alle genres, waaronder boom bap, trap en lo-fi, levert deze apparatuur in de studio een belangrijke bijdrage aan hoe een plaat klinkt.

De betrokkenheid van Roland bij hiphop is een lang verhaal. Het overspant vier decennia en draagt bij aan enkele van de grootste hits van het genre - van de vroege jaren '80 met RUN DMC tot Kayne's Love Lockdown en verder...

Daarom vroegen we journalist Gino Sorcinelli - een beatmaking en sampling muziekproductiekenner die voor HipHopDX, Okayplayer, Red Bull Music Academy en zijn eigen Micro-Chop blog schrijft - om die geschiedenis voor ons beknopt weer te geven.

Lees dus verder, en ontdek de connecties tussen Roland-gear en een hele generatie producers en artiesten. Sommigen zullen je allicht verrassen!

Ontdek de Roland Sound in Hiphop

Gino Sorcinelli

De afgelopen 40 jaar hebben Roland-drummachines, samplers, sequencers en synths een integrale rol gespeeld in het vormgeven van de sound van rapmuziek en bijbehorende genres als Miami bass, bounce, electro en instrumentale hiphop. Tegelijkertijd worden eerdere op Roland-materiaal gebaseerde platen binnen deze genres gebruikt als nieuwe en vitale samplebronnen, door producers die het klassieke geluid van het bedrijf in hun productie willen injecteren.

Het begon allemaal met de release van de TR-808 drummachine in 1980, amper één jaar nadat The Sugarhill Gang "Rapper's Delight" uitbracht. Al vanaf het begin was de 808 niet te vergelijken met enig ander Roland-product, denk maar aan hoofdingenieur Tadao Kikumoto die het prototype bijna stukmaakte toen hij er thee op morste tijdens het aanpassen van de sound van het crash cimbaal

Ondanks een paar hindernissen op de weg naar een commerciële release, vond de drumbox al snel aanhang toen de in Tokio gevestigde elektronische band Yellow Magic Orchestra hem gebruikte in “1000 Knives” op hun album BGM uit 1981. Maar ondanks het veelbelovende begin van de TR-808 en het gebruik ervan in Marving Gaye's “Sexual Healing” het jaar daarop, werd de productie ervan uiteindelijk stopgezet in 1983.

Kurtis Mantronik gebruikte een minder melodieuze mix van gesamplede percussie en 808-programmering op Mantronix' elektroklassieker “Fresh Is The Word,” uit 1985. Daarbij verlaagde hij het tempo van de drumpatronen , om de intensiteit en de resonantie van het geluid te verhogen. De nummers van de band, waarvan veel gebruikmaakten van de TR-808 of 909, blijven nog altijd nieuwe luisteraars vinden, nadat ze ondertussen al meer dan 500 maal zijn gesampled door artiesten als Beck, De La Soul, J Dilla en JPEGMAFIA.

Bill Laswell gebruikte de SVC-350 Vocoder op doeltreffende wijze op "Change the Beat." uit 1982. De legendarische "Aah, this stuff is really fresh" hook dankt zijn unieke klank aan de kenmerkende Roland vocoder, die het meest gebruikte geluid in DJ-scratchroutines ooit is geworden.

In de loop van de jaren tachtig had de 808 niet alleen een grote invloed op de muzikale esthetiek van New York City en L.A., maar ook in het zuiden van de VS. Na de onachtzame mixingsessie van Double Duce's singel uit 1985 “Commin’ In Fresh,” overhaastte Sunnyview Records geluidstechnicus, muzikant en producer Amos Larkins II de laatste opname van het nummer zonder een uitgebreide soundcheck. "Like a bass from hell" vernielde de resulterende 808-brom de luidsprekers van zijn vriend terwijl hij de aandacht van de voorbijgangers trok, en zo de Miami-basbeweging aanwakkerde.

Na de per vergissing uitgevonden stijl van Amos Larkins II, zorgde het uit Queens, New York afkomstige duo The Show Boys voor de verdere aanwezigheid van Roland-drums in alle zuidelijke staten toen ze hun met 808-beats doordrenkte “Drag Rap.” uitbrachten. De aanstekelijke cowbell-intro van het nummer, die gedeeltelijk voortkwam uit de LinnDrum van het duo, die crashte tijdens hun opnamesessie, veranderde later in wat nu bekend staat als de "Triggerman"-loop.

"Drag Rap" flopte aanvankelijk, maar vond uiteindelijk een enthousiast publiek bij de ontluikende Memphis-rapscène. DJ Spanish Fly wordt alom geciteerd voor het populariseren van het nummer via live-optredens. En dat met zijn song uit 1990 “Trigga Man,” en andere herbewerkingen en sampling van de beat. Mede door het veelvuldige gebruik van de sample door Spanish Fly werd de "Triggerman" loop op "Gangsta" vereeuwigd door Memphis' G-Style, terwijl hij tegelijkertijd een belangrijke bouwsteen vormt voor zowel de crunk als de trap music. Hij fungeerde ook als een essentieel ingrediënt voor de New Orleans bounce, eerst bij MC T. Tucker en DJ Irv's expliciete 1991-single “Where Dey At” en later geremixt door DJ Jimi op zijn 1992-Billboardcharting “Where They At.”

Net als "Planet Rock" en "It's Yours" fungeerde "Drag Rap" als een beproefde geluidsbron voor een breed scala aan producers. De aanstekelijke drums van het nummer werden herwerkt op het 504 Boyz No Limit anthem “Wobble Wobble,” zeer doeltreffend vertraagd op David Banner's vroege carrièrehit “Like A Pimp,” en kwamen opnieuw tot leven op Megan The Stallion's energieke bijdrage aan de Queen en Slim -soundtrack “Ride or Die.”

Het einde van een decennium

Tegen het einde van het decennium dook ook andere Roland-apparatuur almaar vaker op in de rapmuziek. De uit de Bronx afkomstige Afrika Islam voegde een verhoogd emotioneel effect toe aan zijn productie op Ice-T's 1988 LP Powerby , door sounds van een Roland TB-303 te samplen met een E-mu SP-1200, bij cuts als “Drama, en koppelde hij de 303 en de 808 tijdens het producen van “Colors.”

De latere Britse hiphop pionier Derek B, bekend van de nummers “Bad Young Brother” en “Bullet from a Gun,”gebruikte een Roland D-50 synthesizer en een aantal samplers om zijn 1988 debuut Bullet From A Gun te co-produceren. De kortstondige maar invloedrijke Britse rapgroep Three Wize Men verwerkte ook Roland-apparatuur in hun creatieve proces door in 1988 hun volledige GB Boyz LP met een TR-909 te sequencen

De Power van de Groove

Vintage apparatuur zoals de 808 bleven nuttige productiemiddelen voor producers als Dr. Dre De vroege jaren '90 zorgden voor een nieuw decennium met veranderende muzikale voorkeuren. Maar ook andere Roland-instrumenten veranderden de sample-gebaseerde muziek op nieuwe en spannende manieren. De Japanse hiphoppionier DJ Krush creëerde weelderige samplecollages zoals zijn titelloze debuut (1994), Strictly Turntablized (1994) , en Meiso (1995) met vinylplaten, een Akai S1100 sampler, een Roland MC-50, en een MIDI-keyboard. Hoewel hij niet zo gevierd is als sommige andere Roland-releases, bleek de MC-50 een krachtige tool die Krush een verscheidenheid aan spannende looping-opties bood, die handig van pas kwamen op nummers als “Edge of Blue.”

De discografie van Krush legde uiteindelijk de basis voor de steeds populairder wordende instrumentale hiphop overal ter wereld. En terwijl het werk van Krush een internationaal publiek begon te vinden, bracht Roland in 1995 de MS-1 Digital Sampler en de M-DC1 Sound Expansion Module uit. Zonder dat het bedrijf het beseft, zouden deze twee machines de komende 25 jaar de sound vormen van zowel de underground als de commerciële hiphop.

De BOSS/Roland SP samplers waren écht revolutionaire apparaten, die een ongelooflijke innovatiegolf teweegbrachten voor rap- en instrumentale hiphopproducenten. Hoewel de MS-1 nooit helemaal aansloeg, speelde in 1998 de release van de BOSS SP-202 een korte maar belangrijke rol in de SP-evolutie. Oorspronkelijk werd hij gezien als een basis looping tool om DJ's te helpen in hun live sets. Anticon mede-oprichter en DJ/producer Odd Nosdam producete zelfs het volledige en veelgeprezen 2001 cLOUDDEAD debuut met de 202 als énige apparaat.

De Experimentele Generatie

Toen BOSS de 202 naar de SP-303 updatete, door het toevoegen van meer effecten, een sequencer, en een verbeterde sampling geluidskwaliteit; maakte Madlib een doorleefde platenzoekende en beatmakende trip tijdens een reis naar Brazilië in 2002. Hij creërde zanderige sample-gebaseerde instrumentals met zijn 303, een draagbare platenspeler, en het cassettedeck in zijn hotelkamer.

Bij het compileren van zijn werk op CD's met de titels " 100 Beats " en " Another 100 Beats", veranderde een aantal van deze nummers in tracks zoals “Raid,” “Rhinestone Cowboy,” en “Strange Ways” uit zijn MF Doom-samenwerking Madvillainy uit 2004. De plaat inspireerde mensen als Danny Brown en Mos Def en liet een nieuwe generatie artiesten toe om te experimenteren met rauwe en onconventionele opnametechnieken.

Madlib's overleden vriend en medewerker J Dilla producete ook het grootste deel van zijn plaat Donuts uit 2006 met een SP-303 en een draagbare platenspeler. Jammer genoeg werden vele prachtige instrumentals zoals “Last Donut of the Night” en “Two Can Win” gemaakt in een ziekenhuisbed vlak voor zijn vroegtijdige overlijden. Net als Madlib, hebben de beperkingen en het rauwe 44.1kHz sampling rate geluid van de 303 zeker bijgedragen aan de klankesthetiek van het album. Het laatste project van Dilla, dat bijna 15 jaar geleden werd uitgebracht, wekte wereldwijd de belangstelling voor instrumentale hiphopalbums en inspireerde Pete Rock tot de creatie van Petestrumentals 2.

Taiwan en verder: De 404 arriveert

Hoewel de SP-505 upgrade uit 2002 niet dezelfde culturele impact heeft gehad als de 303, bewijst de in Toronto gevestigde vocalist en producer Pursuit Grooves dat hij een ideale keuze is: zowel in de studio als tijdens liveshows. Het was dan weer de komst van de SP-404 in 2005 die de uit Los Angeles afkomstige beat scene pioniers Dibia$e, Flying Lotus, en Ras G inspireerde. Velen van hen gebruikten trouwens ook de 303. Net als de 303 heeft het smerige geluid van de 404 veel van hun vroege werk mee vormgegeven. Dankzij Dibia$e en Roland bestaat er zelfs een officiële 404-dag.

15 jaar nadat hij voor het eerst werd uitgebracht blijft de 404 een wereldwijd fenomeen. Hij functioneert alseen betrouwbare beat-making tool voor Taiwanese underground hiphopacts als Conehead, Dropp, Kool Klone en Tarolin. En hij speelt een belangrijke rol in live sets voor de Delhi-based producer Profound, en vormt een belangrijk klankwapen voor de Japanse producer Tajima Hall. De kleine, draagbare sampler wordt overal ter wereld gebruikt door een ongelooflijk aantal talenten. Zijn invloed is bijna te groot om te kwantificeren.

In het geval van de bovengenoemde M-DC1 was het niet alleen de apparatuur die revolutionair was: maar waren het ook de patches die bij de machine zaten, met name de “169 Aaaah!.” Dit schijnbaar onschuldige geluid is in essentie een eenvoudige reeks stemmen die een uitgebreide "Ah" zeggen op verschillende toonhoogtes. De sound speelde een belangrijke rol in de creatie van vele hitplaten.

Hij dook voor het eerst in 1997 op in rapmuziek op Celly Cel's Dangerous Ground OST -bijdrage “The Only Way,” Daarna werd het "169 Aaaah!" geluid opnieuw doeltreffend gebruikt door Timbaland en Static Major op Playa's Billboard-charting 1998 single “Cheers 2 U.” Het stockgeluid verschijnt ook in een duizelingwekkende 208 nummers buiten deze vroege songs.

Hoewel de "169 Aaah!" oorspronkelijk door een onbekende Roland-medewerker speciaal voor de M-DC1 werd gemaakt, verschijnt deze vandaag ook in andere Roland-toestellen en in een verscheidenheid aan sample packs. De sound gaf onlangs nog een kenmerkend accent aan de zeer gewilde hitmaker Zaytoven, die er voor het eerst aan dacht om de sample te gebruiken nadat hij die op zijn Roland Fantom-S keyboard had gehoord. Hij gebruikte de sound samen met Metro Boomin’ en Mike Dean op cuts zoals Migos’ “Add It Up,” en de cogeproduceerde Travis Scott/2 Chainz hit “3500”, alsook bij de Future-Drake-samenwerking “Used to This,” Zaytoven blijkt een talent te hebben om de "169 Aaah!" te doen wérken, ongacht de artiest.

De toekomst begint nu

Het feit dat de grote verscheidenheid aan artiesten in dit artikel nog maar het tipje van de ijsberg vormen van de ware impact van Roland binnen de muziekwereld is opmerkelijk. Vandaag, met de massale verspreiding van technologie en het makkelijk delen van informatie, ontstaat er een nieuwe explosie van op Roland gebaseerde creativiteit. Die is net zo indrukwekkend en creatief als de vruchtbare omgevingen van de jaren '80, '90 en vroege-'00.

In sommige opzichten, zijn de afgelopen 40 jaar, ook al waren ze bijzonder impactvol, misschien nog maar het begin!